Herfst discussietopic 2025

Topic gezien door 10189 bezoekers
Gestart door TMCThomas, wo 03 sep 2025 - 00:35

Vorige topic - Volgende topic

Stephanie, TuinkabouterVenlo, MaikelNL, vnauta, Mafkees, Hans0505, X-treme, Alrik94 en 11 gasten bekijken dit topic.

Afdrukken
Omlaag Pagina's 1 2 3 4
Gebruikersacties

Armand

Voor men die meer wilt weten over het ontstaan van de algemene luchtcirculatie komt hier een uiteenzetting. Voor de start van de uiteenzetting is het van belang om onderstaande natuurkundige principes even in het achterhoofd te houden:

- Als lucht opwarmt, wordt de dichtheid kleiner (lucht wordt lichter) en stijgt de lucht omhoog -> er ontstaat een lage luchtdruk.
- Als lucht afkoelt, wordt de dichtheid groter (lucht wordt zwaarder) en daalt de lucht -> er ontstaat een hoge luchtdruk.

Dan vervolgens de rede waarom bij ons de straalstroom overheersend westelijk is. Dat komt door het Coriolis-effect. Kortgezegd; de kromming van wind door het draaien van de Aarde. De Aarde draait namelijk om haar as, waardoor het afwisselend dag en nacht wordt. Als objecten (in dit geval wind) een lange afstand afleggen, worden ze beïnvloed door deze draaiing. Volgend plaatje maakt dat duidelijk:

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


De Aarde draait van west naar oost. Bij de Evenaar is die draaiing veel sneller als nabij de polen. Als een voorwerp (in dit geval lucht) vanaf de Noordpool recht naar het zuiden wil gaan, zorgt de draaiing van de Aarde voor een kromming naar links. Als een voorwerp vanaf de Evenaar recht naar het noorden wil gaan, dan is de kromming naar rechts.

Met dit in het achterhoofd, kunnen we naar de algemene luchtcirculatie gaan. We pakken als voorbeeld het Noordelijke Halfrond en kijken in een rechte lijn van Evenaar naar Noordpool. Dan zien we in de normale situatie 3 verschillende 'luchtcellen': Hardley, Ferrel en Polar:

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Bij de Evenaar is het warm met veel zonnestraling. Die warme lucht stijgt op en spreid zich uit naar het noorden (en zuiden, maar dit pakken we voor het voorbeeld even niet mee). Geleidelijk koelt de lucht weer af en daalt. Dit gebeurd ongeveer rond de 30e breedtegraad. Dalende luchtbewegingen zorgen voor een overschot aan lucht = hogedrukgebied. We zien die normaal gesproken inderdaad ook terug rond de 30e breedtegraad; bekendste voorbeeld is het hogedrukgebied nabij de Azoren.

Het overschot aan lucht hier stroomt enerzijds weer terug naar de Evenaar en voltooid daar de Hardley cel, en anderzijds stroomt de lucht verder naar noordelijke regionen tot ongeveer het 60e breedetgraad. Hier stijgt de lucht weer en vormt daarmee de Ferrel cel. Stijgende lucht vormt een tekort aan lucht aan de grond = lagedrukgebied. Die zien we inderdaad normaal gesproken terug rond de 60e breedtegraad; nabij IJsland en Scandinavië. De Polar cel is voor nu niet zo relevant en ontstaat voornamelijk door koude lucht boven de polen die daalt.

Nu komt het belangrijkste gedeelte. We weten dus dat er aan de grond twee belangrijke stromingen ontstaan door deze verschillende cellen:
- Een luchtstroom vanaf de 30e breedtegraad naar de Evenaar toe -> dus zuidelijk gericht (onderdeel van de Hardey cel)
- Een luchtstroom vanaf de 30e breedtegraad naar de 60e breedtegraad toe -> dus noordelijk gericht (onderdeel van de Ferrel cel)

We hebben net hierboven geleerd dat stromingen naar noord en zuid niet recht verlopen, maar krommen door de beweging van de Aarde. De luchtstroom naar de Evenaar buigt dus af naar links (rode pijl hier beneden) en de stroming noordelijk naar de 60e breedtegraad buigt af naar rechts (blauwe pijl hier beneden). Je krijgt dan dit beeld:

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Op het Noordelijke Halfrond een oostelijk georiënteerde wind vanaf de 30e breedtegraad naar de Evenaar. Ook de Passaatwind genoemd. Dat is de rede dat orkanen bijvoorbeeld altijd vanaf de kust van Afrika richting Amerika bewegen en nooit andersom.

Verder noordelijk zien we vanaf de 30e breedtegraad een westelijke georiënteerde wind naar de 60e breedtegraad lopen. Dit is onze bekende straalstroom. Ook hier weer het voorbeeld van orkanen die bijvoorbeeld vanuit Amerika wel eens de oversteek maken naar Europa.

Dit is dus de achterliggende rede waarom we hier op het Noordelijk Halfrond op onze breedtegraad voortdurend te maken hebben met een westelijke aanvoer. Op het Zuidelijke Halfrond gelden dezelfde principes, maar is de kromming van lucht precies omgekeerd.

Tot zover deze uiteenzetting. Het is een lastig proces, ik heb het zelf ook vaak moeten overlezen, maar als je het eenmaal snapt dan wordt alles een stuk logischer  ;D
Persoonlijke blogs: https://natuuravonturier.nl/

Mafkees

Ok nu snap ik nog steeds niet hoe de straalstroom op het zuidelijk halfrond van oost naar west zou waaien.

Ik begrijp dat de straalstroom op onze hoogte van west naar oost waait omdat die lucht als het ware vooruit wordt geslingerd vanaf de 30e breedtegraad door het verschil in rotatiesnelheid van de aarde tussen die breedtegraad en waar wij liggen.

Dan zou ik verwachten dat dit ook zo is voor de equivalente straalstroom op het zuidelijk halfrond omdat de draairichting daar niet anders is, wat ook zo lijkt te zijn als ik op windy kijk. Ook op het zuidelijk halfrond zie ik daar een straalstroom die van west naar oost blaast.

Wat ik hieruit wel begrijp is waarom de draairichting rond lagedrukgebieden bij ons tegen de klok in draait, en met de klok mee op het zuidelijk halfrond, omdat dit dus zo geforceerd wordt vanaf de evenaar.

Armand

Je hebt helemaal gelijk @Mafkees , een foutje van mij!

Het is inderdaad de draairichting die omgekeerd is, maar de wind die daardoor ontstaat loopt inderdaad ook op het Zuidelijk Halfrond gewoon van west naar oost tussen de betreffende breedtegraad. Ik ga het aanpassen in het bericht. Dank voor je oplettendheid!  ;)
Persoonlijke blogs: https://natuuravonturier.nl/

flyineddy

Bedankt voor de uitleg @Armand !

Even totaal iets anders. Er zijn vandaag op meerdere plekken in de BeNeLux en noord Frankrijk windhozen voorgekomen. Onder andere deze in Friesland:
https://x.com/weermanrobert/status/1980341893394493653

https://www.ad.nl/binnenland/tornado-scheert-over-friesland-voorbijganger-weet-foto-te-maken~acc41460/

In noord Frankrijk is daarbij helaas zelfs iemand om het leven gekomen en meerdere mensen gewond geraakt.  :'(

https://x.com/ArameteoF22949/status/1980319535426335040

https://x.com/InfosFrancaises/status/1980349729071329384

https://x.com/PavanFederico00/status/1980351056677892573

Eddy.
Bliksems wat een gedonder.

TMCThomas

De komende dagen gaan ronduit herfstachtig verlopen, het zal regelmatig gaan regenen en ook de wind is duidelijk aanwezig. Vooral donderdag/vrijdag is een aandachtspunt, dan trekt een randstoring over ons heen die afhankelijk van de precieze trekrichting voor stormachtige condities zou kunnen zorgen. Ec oper zit momenteel zo rond het ensemble gemiddelde en dat is niet zo extreem. maximaal 100km/u aan de kust meer richting 50-70km/u in het binnenland.

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Maar de onzekerheid is nog groot bij ARPEGE zien we een complex samenspel van randstoringen die de zware windstoten veel dieper landinwaarts weten te brengen. Bij ICON zien we windstoten van meer dan 130km/u voor delen van de kust. Dat zien we ook terug bij de nieuwste Harmonie run. Het is een situatie waar modellen zelfs op de korte termijn nog veel moeite mee hebben waardoor de kans zeker bestaat dat het zwaarder uitpakt dan wat EC nu voor ogen heeft.

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login

TMCThomas

Bij harmonie zie je nu ook duidelijk de meerdere kleine kernen/randstoringen. Die maken ook bij Harmonie zwaardere windstoten in het binnenland mogelijk. In de huidige run reikt de 110km/u tot aan Gelderland.

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login

Armand

Uiterst onzekere situatie zo met die kleine sublaagjes die ontstaan inderdaad. Het verschilt ook soms fors van run tot run. Blijft wel iets om zeker in de gaten te houden.
Persoonlijke blogs: https://natuuravonturier.nl/

Ubachsberg

Morgenavond code oranje voor kustprovincies, paniekvoetbal of?

Armand

Citaat van: Ubachsberg op Gisteren om 14:12Morgenavond code oranje voor kustprovincies, paniekvoetbal of?

Twijfelgevalletje als je het mij persoonlijk vraagt. Feitelijk ligt het criterium voor een code oranje aan de kust op windstoten boven de 120km/u in het winterhalfjaar. Daar gaan we op grotere schaal waarschijnlijk niet aan komen. Het KNMI spreekt zelf ook van windstoten tussen de 100-120km/u langs de kust. Dat criterium lijkt dus niet gehaald te worden. Tevens lijkt de piek vooral in de avond en nacht te vallen en dus bijvoorbeeld niet tijdens de spitsuren.

Toch snap ik de keuze ook wel een beetje. We zitten nog redelijk vroeg in het stormseizoen en de bomen hebben nog best wat blad. Dat betekent dat de schade mogelijk groter kan uitpakken dan je op basis van het jaargetijde zou verwachten. Er zit ook een kleine onzekerheid nog in de zwaarte van de windstoten, maar op grotere schaal >120km/u lijkt er (gelukkig) niet in te zitten.

Soms is het niet heel eenduidig om voor geel of oranje te kiezen, dit is zo'n mooi voorbeeld. Het lijkt een 'doorsnee' herfststorm te worden die we meestal ieder jaar wel eens meemaken. Vooral aan de kust toch ook wel flinke windstoten, mogelijk uitschieters tegen de 120km/u. Was deze situatie precies een maand later, met inmiddels kale bomen, was het misschien bij geel gebleven.
Persoonlijke blogs: https://natuuravonturier.nl/

Extremissimorum

Tja, ik vind 'm ook heel dubbel. De situatie oogt erg complex, letterlijk, met verschillende windvelden om in de gaten te houden.

Ik tel er nu 3:
1) Eentje donderdagmiddag, vooral in Zeeland en Zuid-Holland. Hier horen windstoten van ca. 80 km/u bij.
2) De volgende rond de avondspits. Wind vanuit het noordwesten, vooral rond de Randstad: dat kan een heel drukke avondspits worden. Hogeresolutiemodellen komen bij dit gebied met de windstoten van 100 tot 120 km/u in de kustprovincies.
3) En dan het laatste windveld, zaterdagochtend. Veel onzekerheid uiteraard, maar na de windpiek van situatie 1 blijft het lang nog flink waaien, tot de wind weer verder toeneemt. ICON laat dit nu goed zien.

Het moge duidelijk zijn dat situatie 2 de meeste aandacht verdient. Een fel, niet al te lang durend windveld, dat wel degelijk impact zal hebben door de harder dan gebruikelijke windstoten, na een dag met flink wat neerslag, tijdens de avondspits.
Maar daar zit dus ook onzekerheid: elke van bovenstaande gebieden kan ook later ontwikkelen, met gebjed 1 tijdens de avondspits en pas 's avonds laat het felste windveld (zoals Arpege laat zien).

Code oranje lijkt me kortom voor dit tweede windgebied terecht. Het is afwachten hoe de hi-res modellen vandaag en morgen(ochtend) de verdere details inkleuren. Als 120 km/u een mogelijkheid blijft, is een weeralarm ook niet uitgesloten gezien de timing en locatie. Ik denk zelf dat oranje de boodschap ook wel overbrengt.

Joep

Mooi stukje over wat extremissimorum hierboven ook aangeeft in onderstaande link

https://www.weerverteller.nl/verhalen/storm-donderdag-en-vrijdag-complexe-verwachting

Mafkees

Inmiddels is code oranje vervroegd naar 14:00 en 15:00 in Zeeland en Zuid-holland

Armand

De depressie loopt inderdaad wat sneller door dan aanvankelijk verwacht. Het wordt een bijzonder exemplaar met een langgerekt kerngebied waarin zoals eerder vermeld ook weer enkele losse, aparte kernen kunnen ontstaan.

In de loop van de ochtend en vroeg in de middag trekt een eerste kleine kern over zuidelijk Nederland, met ten zuiden daarvan een sterk windveld boven België en het uiterste zuiden van Nederland:

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Hier al windstoten mogelijk in de categorie 70-90km/u met mogelijk een enkele uitschieter daarboven. Voor de kust van België ontwikkelt zich een sterker stormveld met windstoten boven de 100km/u. Elders in Nederland staat een stevige zuidelijke wind.

In de loop van de middag trekt het stormveld vanuit België ook langs de Nederlandse kust en zal rond het avonduur waarschijnlijk ook Noord-Holland al bereiken, om in de loop van de avond ook het Waddengebied aan te doen. Heel interessant en opmerkelijk is dat het geheel vooraf lijkt te gaan door een abrupte daling van de windsnelheid als het uitgestrekte kerngebied van de depressie overtrekt. Volgens meerdere weermodellen, waaronder Harmonie als voorbeeld, is de begrenzing van de (zeer) zware windstoten heel scherp. Hier als voorbeeld voor regio Haarlem-Den Haag; waar het op slechts enkele kilometers hemelsbreed verschilt van bijna windstil tot windstoten ruim boven de 100km/u!

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Dat maakt dat de wind als een verrassing kan binnenvallen op veel plekken, wat het wel extra gevaarlijk kan maken.

Dan nog de onzekerheid over de zwaarte van de windstoten. Er zullen dus enkele 'verscherpingen' van het windveld gaan optreden waarop nog zwaardere windstoten mogelijk zijn. Het verschilt run op run qua intensiteit en locatie. Hier twee opeenvolgende runs van Harmonie:

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login

Guests are not allowed to view images in posts, please Register or Login


Zo zien we steeds enkele kleine, maar forse uitschieters in het windveld van soms wel tot 140km/u. Ook tot (ver) in het binnenland kunnen de windstoten dan forser uitpakken zoals te zien in de laatste afbeelding.

Het lastige is dus dat het wel steeds blijft verschillen qua locatie. Zo kan het op plek A best meevallen met een maximale windstoten van netaan 100km/u, terwijl het 20km verderop op plek B zware storm is met een windstoten tot boven de 120km/u
Persoonlijke blogs: https://natuuravonturier.nl/

Energizer85

Bijzonder hoe onzeker dan de daadwerkelijke impact gaat worden. Momenteel actueel nu weinig wind en een soort onheilspellende stilte voor de storm (letterlijk)
Afdrukken
Omhoog Pagina's 1 2 3 4
Gebruikersacties