'Schakelende' zwarte gaten geven energie terug aan heelal

[Shadow112]

'Schakelende' zwarte gaten geven energie terug aan heelal

Door actieve zwarte gaten te bestuderen hebben sterrenkundigen sterke aanwijzingen verzameld dat elk zwart gat als het ware kan schakelen tussen twee verschillende 'versnellingen'. De sterrenkundigen zijn verbonden aan het SRON Netherlands Institute for Space Research. Zwarte gaten zijn extreem krachtige en efficiënte 'machines' die niet alleen materie opslokken, maar in ruil daarvoor ook veel energie aan het heelal teruggeven. Wanneer zwarte gaten materie aantrekken, stoten ze energierijke röntgenstraling uit en produceren ze sterke jets.

Uitstoot
Toch is het nog niet duidelijk hoe zwarte gaten energie produceren en verdelen over de uitstoot van röntgenstraling en deze jets (die we kunnen waarnemen in radiogolflengten). In 2003 bleek uit astronomische observaties al wel dat er een verband bestaat tussen de uitstoot van röntgenstraling en de jet van een zwart gat. Dat verband is echter niet voor alle zwarte gaten hetzelfde. Een team van sterrenkundigen onder leiding van Michael Coriat (nu verbonden aan de Universiteit van Southampton) vond onlangs een zwart gat dat leek te schakelen tussen de twee soorten krachtbronnen, afhankelijk van zijn helderheid.

Krachtbronnen
Dit leek erop te duiden dat zwarte gaten niet twee verschillende krachtbronnen hebben, maar veel meer dat elk zwart gat kan schakelen tussen twee verschillende versnellingen. Peter Jonker en promovenda Eva Ratti van SRON hebben nu een belangrijk volgend stukje van deze puzzel weten te leggen. Door gebruik te maken van waarnemingen van de röntgen-ruimtetelescoop Chandra en de EVLA-radiotelescoop in New Mexico konden ze twee zwarte gaten tot aan het einde van een 'vreetbui' nauwkeurig observeren. Jonker en Ratti ontdekten dat ook deze twee zwarte gaten beschikken over het vermogen om te schakelen. Volgens Jonker is dit stevig bewijs voor de theorie dat alle zwarte gaten naar een andere versnelling kunnen schakelen. Bovendien ontdekten de astronomen dat het overschakelen bij de drie zwarte gaten bij dezelfde helderheid gebeurt.

_{Bron: nu.nl}