Nieuw type supernova ontdekt

[Jan van Ooijen]

Nieuw type supernova ontdekt

Tot nu toe kwamen supernova's in grofweg twee 'smaken'. Maar astronomen uit Chili en de VS hebben nu een nieuw soort supernova ontdekt die daar sterk van afwijkt. De explosies van deze objecten verlopen veel minder hevig dan die van hun soortgenoten. 'Normale' supernova's ontstaan als de kern van een zeer zware ster door gebrek aan brandstof ineenstort of als een witte dwergster zoveel materie weet aan te trekken dat hij instabiel wordt en explodeert. De nu ontdekte 'mini-supernova's' lijken nog het meest op de laatste categorie. Maar bij hen lijkt de explosie de witte dwerg niet geheel te verwoesten.



De astronomen hebben 25 voorbeelden van het nieuwe type supernova opgespoord. Dat betekent dat het geen zeldzame explosies zijn: ze zijn gewoon lang over het hoofd gezien, omdat ze soms wel honderd keer minder helder zijn dan normale supernova-explosies. Op basis van de waarnemingen kan worden geconcludeerd dat de zwakke supernova-explosies plaatsvinden in systemen waarin twee sterren om elkaar heen draaien: een witte dwergster en een ster die zijn buitenste waterstoflagen heeft afgestoten en daardoor vooral helium vertoont. De witte dwerg slokt helium van de normale ster op. Hoe de explosie zich precies voltrekt is nog onduidelijk. Het is mogelijk dat de heliumschil die de witte dwerg om zich heen verzamelt tot ontbranding komt en een hevige schokgolf veroorzaakt.

Een andere mogelijkheid is dat de witte dwerg onder druk van het bovenliggende helium zelf als eerste tot ontploffing komt. In beide gevallen lijkt lijkt de witte dwerg de klap te overleven.

Astronieuws