Saharastof

[Jan van Ooijen]

Saharastof

Regenwater kan allerlei stoffen bevatten, soms zelfs saharastof. Tijdens stof-en zandstormen, die in het woestijngebied voorkomen, kan de stof tot kilometers hoogte in de atmosfeer komen. Wanneer de luchtstroming over een enorme afstand van zuid naar noord is gericht, kan het saharastof zelfs tot boven ons land of nog noordelijker komen. Valt er dan regen, dan kan het stof met de neerslag op het aardoppervlak terechtkomen. Vooral na een licht buitje vinden we het vaak roodbruin gekleurde saharastof terug op voorwerpen als auto's, daken en tuinmeubilair.

Neerslag met saharastof is al een eeuwen oud verschijnsel. Vroeger kon men het alleen niet verklaren en werd het wel toegeschreven aan insecten die het regenwater roodachtig kleurden. Het stond ook wel bekend als bloedregen of wonderregen. In de landen rond de Middellandse Zee komt het herhaaldelijk voor. In ons land is saharastof sinds 1900 op zeker vijftien dagen op uitgebreide schaal voorgekomen, steeds bij voor de tijd van het jaar warm weer. Afhankelijk van het brongebied kan de kleur van het stof variëren van licht grijs tot rood of bruin. Het bevat verschillende mineralen en is soms al enkele dagen vóór het ons land bereikt op de satellietfoto te zien.



Opmerkelijk was de situatie van 12 mei 1998. Door de hitte ontstonden heel lokaal enkele regen- en onweersbuien. De atmosfeer zat vol met stuifmeel afkomstig van bomen en bloeiende grassen en hoog in de atmosfeer zat ook wat stof uit de Sahara. Het brongebied van de lucht die ons toen bereikte lag in de Sahara. Het saharastof kan hier en daar met de neerslag naar beneden zijn gekomen, maar de meeste verontreiniging die toen werd aangetroffen was stuifmeel.

Ook op 4 februari 2000 is op verscheidene plaatsen in ons land fijn saharastof waargenomen, afkomstig uit Mauretanië. Van daaruit is het boven de Atlantische Oceaan terechtgekomen tot een eind ten westen van Madeira. Vervolgens is het stof naar het noorden afgebogen om vervolgens via het zuiden van Engeland met een zuidwestelijke stroming bij ons terecht te komen. Het komt zelden voor dat zand uit de Sahara zo'n lange omweg aflegt, meestal komt het met zuidelijke winden vrijwel recht naar ons toe. Door de lange omweg en het langdurige verblijf in de atmosfeer zijn de zwaarste deeltjes onderweg verloren gegaan, zodat het saharastof dat in ons land met de neerslag omlaag kwam heel fijnkorrelig was.

Op 11 april 2011 is in ons land op grote schaal saharastof waargenomen. Oorzaak was woestijnstof dat vanuit Marokko naar de kust van Portugal is getrokken en vervolgens met een vrij sterke zuidzuidwestelijke storming naar het noorden werd getransporteerd. Volgens computerberekeningen kon het stof zelfs Groenland, IJsland en Scandinavië hebben bereikt. Ook eind april 2012 kwam met sterke zuidelijke stroming saharastof mee afkomstig uit het noorden van Afrika. Met de luchtstroming kwamen volgens de Vlindersichting ook distelvlinders vanuit Afrika onze kant op.

Bron KNMI