Bijzondere Venusovergang zichtbaar bij zonsopkomst

[Shadow112]

Bijzondere Venusovergang zichtbaar bij zonsopkomst

De planeet Venus schuift woensdag 6 juni 2012 voor de zon langs. Deze gebeurtenis, een Venusovergang, is vanaf de aarde te zien als een kleine zonsverduistering. Zo'n verschuiving is sinds het begin van onze jaartelling 26 keer voorgekomen. De laatste verschuiving was in 2004, relatief recent. Volgens Sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht duurt het tot 2117 voordat er weer een Venusovergang te zien is. De laatste verschuiving was in 2004, relatief recent.


_{De Venusovergang duurt in totaal zes uur}

Afstand
Voor een overgang die vanaf de aarde zichtbaar is, moeten Venus en de aarde op één lijn staan met de zon. Venus passeert de zon door zijn elliptische baan vaker aan de onder- of bovenkant.  In plaats van de maan schuift Venus voor de zon langs. De maan kan tijdens een zonsverduistering de zon volledig bedekken. Het verschil in grootte wordt gecompenseerd door de onderlinge afstand. Venus vormt slechts een zwarte stip op de zon, doordat de afstand tot de zon vele malen groter is.

Filter
In totaal duurt de overgang zes uur, waarvan het laatste deel rond half zes 's ochtends te zien is in Nederland. In verband met de zonsopkomst is de overgang ongeveer anderhalf uur lang waarneembaar vanuit Nederland. Een kijker met een speciaal filter laat uitbarstingen en gasstromen op de zon zien. Bij slechte weersomstandigheden is de Venusovergang via internet te zien.

_{Bron: elsevier.nl}

[Shadow112]

Hoe de maan de spiegel van Hubble wordt

De Hubble-telescoop gaat de maan als een spiegel gebruiken om zo alsnog de Venusovergang te kunnen bestuderen. Dat maakt NASA bekend. Op 5 juni is het zover: dan beweegt Venus voor de zon langs. Een bijzondere gebeurtenis. De Hubble-telescoop wil er natuurlijk ook graag getuige van zijn. Er is alleen één probleem: de telescoop kan niet direct in de zon kijken.

Spiegel
Astronomen hebben daar nu iets op bedacht. Ze willen de telescoop op de maan richten. De maan doet daarbij dienst als spiegel: de maan vangt en reflecteert het zonlicht. De onderzoekers zijn dan met name geïnteresseerd in het zonlicht dat door de atmosfeer van Venus heen komt zetten. Door dat zonlicht te bestuderen, kunnen ze namelijk de atmosfeer van Venus bestuderen.

Methode toetsen
Nu vraagt u zich misschien af: waarom? We weten toch al hoe de atmosfeer van Venus in elkaar steekt. Jazeker. Maar de samenstelling van die atmosfeer achterhalen, is dan ook niet het ultieme doel. De techniek waarbij een ander hemellichaam als spiegel wordt gebruikt, is niet nieuw. De methode wordt nu al gebruikt om de atmosfeer van grote planeten buiten ons zonnestelsel te bestuderen. De onderzoekers gaan nu met deze methode een planeet bestuderen waar we al heel veel van weten. Zo kan de methode getoetst worden. Is deze bijvoorbeeld wel in staat om een aardachtige planeet op te merken?

Tijd
Hubble zal zich zeven uren voor, tijdens en na de Venusovergang op de maan richten. Astronomen hebben die tijd hard nodig om het zonlicht dat door de atmosfeer van Venus beweegt, op te merken. Het maakt namelijk slechts 1/100.000ste van het totale gereflecteerde zonlicht uit. Het experiment moet goed gaan: de eerstvolgende Venusovergang vindt pas in 2117 plaats. Om er zeker van te zijn dat het goed gaat en Hubble zich lang genoeg op één punt kan focussen, is er al geoefend. En volgende maand moet het dan echt gaan gebeuren.

_{Bron: scientias.nl}

[Daisy]

Venusovergang 2012: voor het eerst mét app

Het meten van de afstand tussen de zon en de aarde tijdens een Venusovergang is nooit helemaal nauwkeurig. Met een nieuwe app is dit nu wel mogelijk.

Op 6 juni is het zover, dan zal Venus in de vroege ochtend voor onze zon trekken. Vanaf de aarde gezien ziet dit eruit alsof een zwarte stip over het oppervlak van de zon trekt. Sinds de ontdekking van de telescoop is het zeldzame verschijnsel pas zes keer waargenomen: in 1639, 1761, 1769, 1874, 1882 en 2004. Het is ook waarschijnlijk de laatste keer in uw leven dat u dit kan waarnemen. Pas in 2117 gebeurt het nog een keer. Naast het feit dat een Venusovergang bijzonder is om te zien, is het ook handig voor astronomen: zij kunnen dan namelijk de afstand tussen onze aarde en de zon berekenen. Maar in de praktijk is deze meting onnauwkeurig omdat het erg lastig is de exacte tijdstippen van het begin en het einde van de overgang vast te stellen.

Hoe laat trekt Venus precies voor de zon?
00:03:58 uur: Eerste contact van de schaduw met de zon.
00:21:37 uur: Venus staat in zijn geheel voor de zon.
03:29:26 uur: Venus is halverwege de overgang voor de zon.
05:21 uur: Zonsopkomst.
06:37:55 uur: De schaduw van Venus raakt de buitenrand van de zon.
06:54:55 uur: Laatste contact van de schaduw van Venus met de zon.

In Nederland zijn alleen de laatste twee momenten te zien.

Driehoeksmeting
De eerste keer dat deze afstand werd berekend tijdens een Venusovergang was in 1639 door de Engelse astronoom Jeremiah Horrocks. Hij gebruikte een telescoop om de zon op een stuk papier te projecteren. Op basis van zijn waarnemingen deed hij een schatting naar de afstand tussen de aarde en de zon. Maar om de afstand nauwkeurig te berekenen moet er een driehoeksmeting gemaakt worden volgens Steven van Roode van het Transit of Venus Project. "Hiervoor zijn altijd twee waarnemingen nodig op twee verschillende plekken" vertelt hij aan Scientias. "Deze soort meting noemen wij een parallax". De Engelse astronoom Edmond Halley kwam in 1716 al op dit idee maar in die tijd waren er nog geen goede hulpmiddelen om een parallax ook daadwerkelijk te meten. Hij stelde daarom voor om vanaf verschillende plaatsen de tijd te bepalen waarop de overgang begint of eindigt. Tussen deze tijden zitten kleine verschillen en met dit tijdsverschil en de exacte waarneemplaats kon toch een driehoeksmeting worden uitgevoerd. Zo kon uiteindelijk ook de grootte van het zonnestelsel berekend worden. Maar toch blijkt het nog altijd lastig om exact de juiste afstand te meten tussen de zon en de aarde.

Applicatie
"Toen ik acht jaar geleden, in 2004, aan een experiment meedeed om de afstand te berekenen merkte ik dat dit niet eenvoudig was" vertelt Van Roode. "Ik stond op een groot grasveld en timede met een stopwatch de tijd dat de overgang begon en eindigde. Maar het lukte mij niet om dit heel nauwkeurig te doen". Ook wordt het vaststellen van de tijdstippen bemoeilijkt door het zwarte-druppeleffect: een grijze waas tussen de randen van Venus en de zon wanneer de planeet de zonsrand aan de binnenkant raakt. Het is namelijk net of Venus even aan de zon zit 'vastgeplakt'. Hierdoor blijft het precieze moment van raking onduidelijk. "Tijdens de eerdere metingen in de negentiende- en achttiende eeuw wisten sterrenkundigen niet hoe zij hier mee om moesten gaan en ook in 2004 stonden zij weer met de handen in het haar. Maar dit keer gaat het lukken en iedereen in de wereld kan meedoen". Van Roode ontwikkelde namelijk een applicatie voor uw smartphone waarmee u astronomen kunt helpen om de juiste afstand te berekenen. "Het enige wat mensen hoeven te doen is op hun scherm te tikken als de overgang begint en nogmaals als hij eindigt. De app heeft een nauwkeurige klok, plaatsbepaling met behulp van GPS en verzendt de meetgegevens meteen naar een database. Met behulp van alle data kunnen we vervolgens de afstand heel erg nauwkeurig berekenen".

Wilt u ook meehelpen aan het berekenen van de exacte afstand tussen onze aarde en de zon? Op deze website kunt u de app downloaden.


Bron:  scientias.nl

[Erwin Kats]

In 2004 had ik zelfs nog gespijbeld van school om het door me telescoop te kunnen zien, toen was het weer perfect, en was tog wel uniek om te zien.
Dit jaar gaan we met een groep astronomen naar noordkaap in groningen.
Hopen dat het weer een beetje mee zit !

[4seasons]

Meer info over Venusovergang:

Kaart:
Global Visibility of the Transit of Venus of 2012 June 05/06
http://eclipse.gsfc.nasa.gov/OH/tran/TOV2012-Fig01.pdf

Phone app:
http://transitofvenus.nl/wp/getting-involved/phone-app/
•Download free iTunes app.
•Download free Android app.

[Jan van Ooijen]

Venusovergang thuis prima te volgen

Mensen die de venusovergang van aanstaande woensdagochtend zelf willen volgen, doen er goed aan voorzorgsmaatregelen te nemen. Vooral het aanschaffen van een eclipsbril of speciaal folie is een must, aldus Martin van Ingen van sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht.



Venus schuift als een zwarte stip voor de zon langs tijdens zonsopkomst. Een unieke gebeurtenis, maar niet zonder gevaar voor de mensen die thuis even willen kijken. "Je moet niet kijken door een beroet glaasje of een cd. Die laten uv-straling en infrarood door. Dat zou ik dus zeker niet aanraden, want dat beschadigt de ogen'', zei Van Ingen. "We hebben hier al ongeveer 1000 eclipsbrillen verkocht, de afgelopen weken. We hebben ze zelfs uit Amerika moeten halen om aan de vraag te voldoen.''

De brilletjes zijn bij vrijwel alle volkssterrenwachten te koop en ook op internet te bestellen. "Verder moeten mensen zorgen dat ze een goed zichtpunt hebben naar het noordoosten, waar de zon opkomt. Het beste kan je vrij hoog gaan staan of uitkijken over een gebied met weinig bebouwing en begroeiing'', adviseerde Van Ingen. "Venus staat namelijk al voor de zon als die opkomt, dus je moet er vroeg bij zijn.''

Bron PowNed

[Tyshane]

Ja leuk dit soort zaken, heb het al een tijdje in de agenda staan! Lijkt me mooi om zoiets te zien. Ben dan wel weer eigenwijs, want een stukje donker glas achter ene goede zonnebril moet toch voldoende zijn. Maar nee dus. Even zoeken wat zo'n bril kost...

Maar goed het belangrijkste; hoe is het dan met het weer. Voor zover ik kan zien staat er nu zware bewolking en regen in de kaarten voor dat moment. Even in de gaten blijven houden dus...

[Jan van Ooijen]

Ja leuk dit soort zaken, heb het al een tijdje in de agenda staan! Lijkt me mooi om zoiets te zien. Ben dan wel weer eigenwijs, want een stukje donker glas achter ene goede zonnebril moet toch voldoende zijn. Maar nee dus. Even zoeken wat zo'n bril kost...

Gewoon een laskap

[Tyshane]

Lol, maar die heb ik niet!  Maar die schijnen inderdaad wel goed te werken. Hier nog een interessant artikel over het 'veilig waarnemen van zonzaken'. Toch maar op zoek naar een brilletje zo blijkt; eigenwijs zijn is geen goed plan. 

De brilletjes kosten her en der maar 2 a 3 euro, maar velen zijn al uitverkocht. Of in belgie te koop maar dan zit je met behoorlijke verzendkosten... En dè vraag is, komen ze nog op tijd via online bestellen? Dan toch maar eigenwijs zijn en gewoon 5 zonnebrillen achter elkaar hoor...

[Jan van Ooijen]

Zeldzame Venusovergang boeit ook wetenschappers

Niet alleen amateurastronomen en toevallige hemeltuurders, maar ook wetenschappers lopen warm voor de Venustransit van woensdag. Dan komt Venus tussen de zon en de Aarde. Het is daarna meer dan honderd jaar wachten op de volgende Venustransit. Weersvoorspellers zijn vandaag echter op zijn zachtst gezegd niet optimistisch over de kansen om de uiterst zeldzame Venusovergang te zien. Voor de transits van 1761 en 1769 waren er al uitgebreide waarnemingsprogramma's, met als meest in het oog springende die van de Engelse kapitein James Cook in de Stille Zuidzee.



Afstand Aarde-Venus
Bedoeling was toen de afstand van onze planeet tot onze ster te meten. De toenmalige wetenschappers konden dit al verbazend accuraat, tot op enkele miljoenen kilometers na. Luidens het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA kwam men toen al aan 149 tot 156 miljoen km. Voor de Venusovergangen van 1874 en 1882 zijn meer dan zestig expedities opgezet. 1882 was de voorlaatste keer dat het hemelfenomeen in onze contreien te zien was.

Gassen identificeren
Wetenschappers willen tegenwoordig van de gelegenheid gebruik maken om gassen te identificeren in de atmosfeer van Venus, wat ook kan helpen in de jacht op planeten buiten ons zonnestelsel.

Zo bevinden zich sinds gisteren ook vorsers van het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BIRA) in het Noorse Svalbard. Het BIRA-team dat de atmosfeer van Venus bestudeert, heeft tevens webpagina's klaargestoomd met video's, foto's en meer technische en wetenschappelijke uitleg over het hemelfenomeen. De Koninklijke Sterrenwacht van België volgt het fenomeen ook met de Belgische satelliet Proba-2. In het (deels ook Belgische) Internationaal Ruimtestation ISS zal de Amerikaanse astronaut Don Pettit de Venustransit fotograferen. De zes leden van 31ste hoofdbemanning van de spacemeccano zijn immers de eerste mensen die het fenomeen vanuit de ruimte kunnen zien.

Weersvoorspellingen
Het KMI verwacht veel bewolking, met ook regen en "normaal geen opklaringen". Waarnemen van de Venusovergang wordt dus "een probleem", zo luidde het bij het weerbureau. Het private meteobedrijf Meteoservices in Leuven verwacht twee storingen met tussendoor mogelijk enkele korte opklaringen. Er is slechts "een waterkansje" om het fenomeen te zien, zo vatte een voorspeller met aangepaste retoriek samen.

De bodemkundige dienst van België voorspelt voor woensdag zware bewolking met 75 procent kans op regen. De meteodienst van het leger gewaagt op zijn website voor de "voormiddag" van woensdag "betrokken met matige regen, geïsoleerd onweerachtig". Wie sowieso of persé vroeg uit de veren is en de transit wil zien, kan het internet afspeuren naar webcams op plaatsen die meer in de gunst liggen van de weergoden.

Bron HLN

[Jan van Ooijen]

Weer bedreigt Venusovergang: tijd voor plan B

Bewolking dreigt de Venusovergang aan het zicht van Nederlandse waarnemers te onttrekken. Maar dat wil niet zeggen dat we de Venusovergang helemaal moeten missen... Na een zonovergoten week voorspelt het KNMI voor de komende dagen voornamelijk bewolking en regen. En dat zou betekenen dat we van deze unieke Venusovergang – de volgende vindt pas in december 2117 plaats – weinig gaan meekrijgen.



Hoe zit het ook alweer?
Tijdens de Venusovergang beweegt Venus voor de zon langs. We zien dat als een klein zwart stipje op de zon. Wetenschappers zitten op het puntje van hun stoel. Maar ook leken kijken naar de overgang uit. Het is immers een uniek en bijzonder spektakel dat – bij helder weer – ook nog eens vanuit vrijwel de hele wereld te zien is.

Plan B
Helaas lijkt het er zoals gezegd op dat we in Nederland vooral tegen een dik wolkendek aan zitten te kijken. Geen zonnetje en dus ook geen Venus te bekennen. Maar gelukkig wil dat niet zeggen dat u de Venusovergang dus niet kunt volgen. Er zijn namelijk alternatieven! Zo is het mogelijk om de Venusovergang middels diverse live feeds vanaf middernacht live te volgen. Bijvoorbeeld hier of hier.

Vanuit het ISS
En ook achteraf komt er ongetwijfeld nog voldoende prachtig beeldmateriaal onze kant op. Zo gaat astronaut Don Pettit de overgang vanuit het internationale ruimtestation waarnemen en fotograferen. Het is voor het eerst dat een astronaut dat vanuit het ISS doet. "Ik plan dit al een tijdje," vertelt Pettit. "Ik wist dat de Venusovergang tijdens mijn missie zou plaatsvinden, dus ik bracht een zonnefilter mee toen mijn expeditie in december 2011 naar het ISS vertrok." Pettit volgt de overgang vanuit de cupola. De foto's worden zo spoedig mogelijk online gezet.

De Venusovergang is dus te volgen, zelfs als het bewolkt is. Maar vergeet woensdagochtend rondom zonsopkomst niet om toch even voor de zekerheid naar buiten te kijken. Wellicht heeft het KNMI het immers bij het verkeerde eind en kunt u de Venusovergang toch vanuit uw achtertuin of een andere praktische plaats bekijken.

[Tyshane]

Zo is het mogelijk om de Venusovergang middels diverse live feeds vanaf middernacht live te volgen. Bijvoorbeeld hier of hier.

De url's waarnaar wordt verwezen bij de woorden 'hier' zijn weggevallen, het gaat om respectievelijk de volgende sites:

http://keckobservatory.org/news/venus_transit_live_keck_observatory#.T6d182Rsy9M.twitter
http://sunearthday.nasa.gov/2012/transit/webcast.php

[Erwin Kats]

Me zonnetelescopen en camera's liggen al in de kofferbak.
Dinsdag nacht om 00:00 ga ik vertrekken naar een gezamelijke locatie, nu nog vingers gekruisd houden voor het weer!

[Erwin Kats]

Over een half uur zullen de live feeds los barsten
Jan nog bedankt voor wat last minute informatie  mbt het weer

[Jan van Ooijen]

Kwasan Observatory Japan

Streaming video by Ustream

[Jan van Ooijen]

[Jan van Ooijen]

Venus in zijn geheel zichtbaar

[Tyshane]

Een bijzonder moment! Een zeldzaam fenomeen en leuk weer even mee te maken.

[zorba]

Een bijzonder moment! Een zeldzaam fenomeen en leuk weer even mee te maken.

Letterlijk een "once in your lifetime opportunity" !

[Jan van Ooijen]

Een bijzonder moment! Een zeldzaam fenomeen en leuk weer even mee te maken.

Inderdaad, kijk ook deze stream even. Helaas kan ik deze niet plaatsen hier want geeft een of andere fout aan: Venus Transit from Keck Observatory