Exoplaneet Tau Boötis b eindelijk rechtstreeks gedetecteerd

[zorba]

Exoplaneet Tau Boötis b eindelijk rechtstreeks gedetecteerd

Dankzij een slimme nieuwe techniek zijn wetenschappers erin geslaagd de zwakke gloed op te vangen van de exoplaneet Tau Boötis b. Hierdoor is het voor het eerst ook gelukt om de atmosfeer van deze planeet te onderzoeken. De wetenschappers, onder wie vier astronomen van de Sterrewacht Leiden en één van ruimteonderzoeksinstituut SRON in Utrecht, schrijven dat deze week in Nature. Tau Boötis b was in 1996 een van de eerste exoplaneten die ontdekt werden, en het is met een afstand van vijftig lichtjaar nog steeds een van de meest nabije. Het gaat om een 'hete Jupiter' - een grote planeet die in een zeer nauwe baan om zijn moederster draait.

Het is niet voor het eerst dat de atmosfeer van zo'n hete Jupiter onderzocht is. Maar het is wel voor het eerst dat dit is gebeurd bij een exemplaar dat vanaf de aarde gezien nooit voor zijn moederster langs schuift. Tot nu toe was zo'n 'planeetovergang' een cruciale voorwaarde om de atmosfeer van een hete Jupiter te onderzoeken: wanneer de planeet voor zijn ster langs trekt, laat zijn atmosfeer een soort vingerafdruk achter in het sterlicht. Omdat in het geval van Tau Boötis b het licht van de ster van ons uit gezien nooit door de planeetatmosfeer gaat, ontbreekt die vingerafdruk.

De astronomen zijn er nu echter in geslaagd om met de Europese Very Large Telescope wat infraroodlicht van de planeet op te vangen. Daarbij is gebruik gemaakt van het feit dat de golflengte van het door Tau Boötis b uitgezonden licht enigszins varieert. Dat komt door de beweging van de planeet rond zijn moederster, die in een klein dopplereffect resulteert. Door dit dopplereffect onderscheidt het zwakke schijnsel van Tau Boötis b zich van andere bronnen van infraroodstraling, zoals zijn moederster en de aardatmosfeer.

Uit het onderzoek blijkt dat de atmosfeer van Tau Boötis b koolmonoxidegas bevat en naar boven toe kouder wordt. Dat is precies het tegenovergestelde van de temperatuurinversie - een toename van de temperatuur met de hoogte - die bij andere hete Jupiters is waargenomen. Met de metingen kon voor het eerst ook de massa van Tau Boötis b nauwkeurig worden geschat. De planeet blijkt zes keer zo zwaar te zijn als Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel.

_{Bron: allesoversterrenkunde.nl}