Astronomen ontdekken 'verdwaalde' planeet

[Jan van Ooijen]

Astronomen ontdekken 'verdwaalde' planeet

Franse en Canadese astronomen hebben een hemellichaam ontdekt dat zeer waarschijnlijk een planeet is die in zijn eentje door de ruimte zwerft. Met een afstand van ongeveer honderd lichtjaar staat de mogelijke planeet betrekkelijk dichtbij. En doordat er in zijn omgeving geen heldere ster te bekennen is, hebben de astronomen hem goed kunnen onderzoeken.In de afgelopen jaren zijn al verschillende objecten ontdekt die tot de categorie van de 'solitaire planeten' kunnen behoren. In de meeste gevallen kan echter niet worden vastgesteld of het ook echt om planeten gaat of om bruine dwergen – 'mislukte' sterren, die niet genoeg massa hebben om de reacties op te wekken die hen doen stralen.Het nu ontdekte object, dat de aanduiding CFBDSIR2149 heeft gekregen, lijkt echter bij een nabije verzameling van jonge sterren te horen die bekendstaat als AB Doradus.



Als het nu ontdekte object inderdaad bij deze groep hoort – en dus jong is – volgt daaruit dat het om een planeet gaat die vier tot zeven keer zo zwaar als Jupiter en een temperatuur van ongeveer 430 graden heeft. Er bestaat overigens een (kleine) kans dat zijn connectie met de bewegende sterrenhoop op toeval berust: in dat geval zou CFBDSIR2149 ook een bruine dwergster kunnen zijn. Solitaire objecten kunnen zijn ontstaan als normale planeten, die later uit hun planetenstelsel zijn geschopt, maar ook als op zichzelf staande kleine sterren of bruine dwergen. Maar of het nu planeten zonder moederster zijn of de kleinst mogelijke sterren, het zijn hoe dan ook intrigerende objecten.

Astronieuws

[zorba]

Eenzame planeet drijft weg van ster

Astronomen van het Europese observatorium ESO hebben waarschijnlijk een planeet ontdekt die is weggedreven van zijn ster, en zich eenzaam door de kosmos beweegt. Het is niet voor het eerst dat onderzoekers op zo'n los vliegende planeet stuiten, maar deze staat het dichtst bij de aarde. Object CFBDSIR2149, zoals de vreemde wereld is geclassificeerd, staat 100 lichtjaar ver weg. Ter vergelijking: onze Melkweg is 100.000 lichtjaar breed. De planeet is een waarschijnlijk een gasreus met zeven keer de massa van Jupiter.


_{Impressie van planeet CFBDSIR2149}

Dwerg
Aanvankelijk was er twijfel over de aard van het hemellichaam. Het kon ook een bruine dwerg zijn, een object dat het midden houdt tussen een gasreus als Jupiter en een ster. Het werd waarschijnlijker dat het om een weggedreven planeet gaat toen de onderzoekers vaststelden dat CFBDSIR2149 zich in de buurt van AB Doradus bevindt, een groep sterren die allemaal dezelfde kant op bewegen en hetzelfde zijn samengesteld. "Door de link tussen de planeet en AB Doradus konden we hem classificeren als een planeet en zijn leeftijd vaststellen", stelt astrofysicus Lison Malo. De gasreus is tussen de 50 en 120 miljoen jaar oud, en het is er behoorlijk warm, rond 400 graden Celsius.

Een raadsel
Waardoor de planeet is weggedreven van zijn ster is nog een raadsel, zeggen de onderzoekers. Toekomstige observaties met betere telescopen, die minder last hebben van het licht van nabije sterren, moet meer inzicht geven in het ontstaan van deze eenzame hemellichamen. Volgens de Franse wetenschapper Philippe Delorme kunnen de vrij vliegende planeten tot nieuwe inzichten leiden. "Ze kunnen ons leren over hoe ze zijn verstoten uit hun zonnestelsel, of hoe lichte sterachtige hemellichamen ontstaan. Als dit object echt planeet is, roept dat een beeld op van meer weesplaneten die eenzaam door het heelal zweven." Bovendien is de planeet makkelijker te observeren dat planeten rond sterren, omdat het sterrenlicht de telescopen niet verblindt.

_{Bron: NOS}