Satelliet volgt vulkaanuitbarstingen

[Jan van Ooijen]

Satelliet volgt vulkaanuitbarstingen

Uitbarstingen van vulkanen worden nauwlettend gevolgd door een aantal satellieten. Instrumenten aan boord van satellieten zoals ozonmeetinstrument OMI milieuinstrument SCIAMACHY en het SEVERI instrument op de Euopese satelliet METEOSAT-9 brengen de activiteit van vulkanen wereldwijd in kaart. Ze zijn in staat om de door vulkanen uitgestoten wolken van as en zwaveldioxide waar te nemen.



Vulkaanstof kan grote problemen opleveren voor de luchtvaart. Vliegtuigen moeten vaak via een aangepast route vliegen om het vulkaanstof te ontwijken. Door de uitbarsting van de vulkaan Eyjafjallajökull op IJsland in het voorjaar van 2010 moest het luchtruim boven delen van Europa zelfs op een aantal dagen worden gesloten. Dat leidde tot chaotische toestanden op de luchthavens met gestrande passagiers en economische schade. In 2011 barstte op IJsland de Grimsvötn uit en ook de as daarvan trok over noordelijk Europa. Dankzij de ervaringen van een jaar eerde waren de autoriteiten goed voorbereid en bleef de overlast voor het vliegverkeer beberkt. Dankzij satellietwaarnemingen kon het vulkaanas, dat begin mei 2011 over de Noordzee en het zuiden van Scandinavië naar het oosten trok, in de gaten worden gehouden.

Dat was ook het geval met het vulkaanas afkomstig van de Puyehue vulkaan die in juni 2011 uitbarstte. Op satellietbeelden was te zien dat het as snel grote hoogtes bereikte en vervolgens door sterke winden binnen een week tijd naar de andere kant van de aarde werd geblazen. Dankzij metingen vanaf satellieten werd duidelijk dat de as van de Puyehue boven het zuiden van Australië en Nieuw Zeeland terecht was gekomen. Het vliegruim moest daar enige tijd worden gesloten. Ook boven de onbewoonde zuidelijke oceaan was het vulkaanas op satellietbeelden goed te volgen.

Onlangs kwam ook de Etna op Sicilië tot een uitbarsting, zoals dat vaker gebeurt. Ook de verspreiding van het vulkaanstof van de Etna was op satellietfoto's goed te volgen.

Bron KNMI