IJslandse vulkaan Katla vertoont verhoogde activiteit

[Jan van Ooijen]

IJslandse vulkaan Katla vertoont verhoogde activiteit

Deze maand is het twee jaar geleden dat de vulkaan Eyjafjallajökull uitbarstte, daarbij kwamen miljoenen reizigers vast te zitten en liep de schade op tot zo'n 200 miljoen dollar per dag. Sinds enkele dagen wordt er steeds meer activiteit gemeten bij de Katla vulkaan, dit zijn tekenen van een mogelijke uitbarsting. Andy Hooper die werkzaam is aan de Technische Universiteit Delft zei: "Historisch gezien barst de vulkaan Katla gemiddeld uit om de 60 jaar, sinds 1918 is er geen grote uitbarsting meer geweest."

Bij de laatste uitbarsting van 1918 kwam er vijf keer meer as vrij, als bij de uitbarsting van de Eyjafjallajökull vulkaan in 2010. Momenteel worden er grillige bewegingen waargenomen aan de oppervlakte van de vulkaan, deze worden gemeten door nauwkeurige GPS-instrumenten. Naast de bewegingen aan de oppervlakte worden er ook tal van aardbevingen geregistreerd. Beide zijn tekenen dat de lava aan het stijgen is naar het ondiepere gedeelte van de caldera, zeiden de wetenschappers.



De vulkaan Katla, aan het zuidelijke eind van de oostelijke vulkaanzone is verborgen onder de ijskap van de Myrdalsjökull. Deze subglaciale dominant aanwezige vulkaan is een van IJslands verwoestende vulkaan. Een 9x14 kilometer grote caldera met de lengte as in de richting NW-ZO is tot 750 meter diep. Zijn hoogste punt ligt op 1380 meter en drie grote gletsjertongen bedekken de randen.

Ondanks dat de meeste historische uitbarstingen zich hebben voorgedaan vanuit scheuren in de caldera, is het scheurengebied Eldgjá de bron geweest van grote uitbarstingen. Een uitbarsting van het scheurengebied Eldgjá rond 934 na Chr. produceerde een grote lavastroom van 18 Km3, een van de grootste holocene uitbarstingen ter aarde. Katla is de bron geweest van regelmatige explosieve subglaciale uitbarstingen, die verantwoordelijk waren voor de grootste asregens op IJsland in de historie.

_{©Meteo-service}

[Jelte]

IJsland is toch wel de puber van het Noorden. Eindeloos veel pukkels die op uitbarsten staan.

[Fren]

'Katla warmt zich op - dit is een waarschuwingssignaal'

Eind april was er opnieuw enige activiteit te melden rondom de Katla. Een kleine vloed(golf) kwam onder de Mýrdalsjökull gletsjer vandaan, nabij de Katla vulkaan. Er was enige onduidelijkheid waardoor dit kwam maar het lijkt er op dat er wel degelijk iets broeit bij de Katla. Een aardbevingszwerm van kleine, maar ondiepe, bevingen had dit mogelijk in gang gezet maar ook magma zou naar de oppervlakte komen en daardoor een deel gletsjer hebben laten smelten.

Gezien het geleidingsvermogen van het vrijgekomen water weet de IJslandse vulkaanblogger Jón Frímann Jónsson het zeker. "Dit water is in contact geweest met magma.". Het incident herhaalde zich in de eerste week van mei waarbij ook opnieuw een kleine aardbevingszwerm gedetecteerd werd door de seismische instrumenten ter plekke. Ook werd er een stijging van de geleiding van het water gemeten in de rivier de Múlakvísl.

Vorig jaar werd er ook al melding gemaakt van een zogenaamde gletsjervloed bij de Katla vulkaan. Toen steeg de rivier zodanig dat het water buiten zijn oevers trad en een weg beschadigde. Geoloog Oddur Sigurðsson liet weten dat de vloed eind april zodanig klein was dat het nauwelijks opgemerkt is. De oorzaak zoekt hij in de (stijgende?) thermische activiteit in één van de kraters van de Katla.

Jón Frímann Jónsson vervolgt op zijn blog: "Er gebeurd iets bij de Katla en onder de gletsjer, dat staat als een paal boven water. Katla warmt zich op.  Dit is een waarschuwingssignaal", voorspeld hij. De aardbevingszwerm die Katla rond de 17e mei trof lijkt zich ook te concentreren op één plek in de caldera. Wat dat betekent durft Frímann niet te voorspellen. Overigens schrijft Frímann verder op zijn blog over de aardbevingszwerm die op dit moment gaande is bij Herðubreið in het noordoosten. Die zwerm zou echter niet vulkanisch zijn maar tektonisch.

©meteo-service.nl